DNA Innowatora: Kojarzenie
Pewien mały chłopiec, zainteresowany pracą Disneya – jego animacjami, produkcjami i parkami rozrywki – zasypał go mnóstwem pytań.
– Czy to Pan rysuje Myszkę Miki?
– Już nie rysuję.
– To pewnie wymyśla Pan te wszystkie żarty i pomysły?
– Nie – odparł Disney – tego też nie robię.
Chłopiec spojrzał na znanego twórcę i zapytał:
– Panie Disney, to czym Pan się właściwie zajmuje?
– Jestem małą pszczółką. Latam z jednego miejsca w studiu do drugiego i zbieram pyłek. I w pewien sposób stymuluję wszystkich. Chyba na tym polega moja praca.
CO TO JEST MYŚLENIE SKOJARZENIOWE (KOJARZENIE)?
Do łączenia ludzi oraz idei (często sprzecznych ze sobą), innowatorzy wykorzystują MYŚLENIE SKOJARZENIOWE (KOJARZENIE).
To zdolność znajdowania zaskakujących połączeń w różnych obszarach wiedzy, branżach, a nawet regionach geograficznych.
Dzięki KOJARZENIU czyli łączeniu różnych funkcji powstały telefony komórkowe z aparatami fotograficznymi. Czy Aleksander G. Bell był w stanie przewidzieć, że jego wynalazek zamieni się w maszynę do pisania wiadomości, płacenia w sklepach i robienia selfie? A jednak w jednym smartfonie mieści się mnóstwo funkcji, z których telefonowanie być może nie jest już tą podstawową.
KOJARZENIE zostało też wykorzystane w fabryce Forda, a przełomowe odkrycie powstało u rzeźnika.
Zamiarem Henry’ego Forda było stworzenie jak najtańszego, solidnego, dostępnego dla masowego odbiorcy uniwersalnego pojazdu. (…) Rewolucyjnym rozwiązaniem, którego skutki wykraczały daleko poza motoryzację, okazało się zastosowanie produkcji na taśmie montażowej.
Firmowa legenda głosi, że pomysł na zastosowanie taśmy montażowej narodził się w głowie współpracownika Forda Williama „Pa” Klanna, w trakcie jego wizyty w… rzeźni, gdzie wiszące na hakach rozczłonkowane tusze przesuwały się automatycznie pomiędzy stanowiskami rzeźników. Pierwsza linia produkcyjna w zakładach Forda, uruchomiona 1 grudnia 1913 roku, okazała się gigantycznym sukcesem. Dzięki niej cena Modelu T spadła z 800 do około 300 dolarów. Po osiągnięciu szczytowej wydajności jedno auto montowano w 93 minuty!
Myślenie skojarzeniowe pozwala na samodzielne opracowywanie nowych pomysłów, ale jest też niezbędnym elementem innowacyjnego środowiska pracy, za którego tworzenie odpowiedzialni są managerowie.
JAK ROZWIJAĆ MYŚLENIE SKOJARZENIOWE?
Na początek warto się zapoznać z ideą MYŚLENIA LATERALNEGO, którą wprowadził Edward de Bono. Podstawowym założeniem tej idei jest szukanie wielu różnych rozwiązań dla tego samego problemu.
Kreatywność – jako umiejętność – może być również rozwijana dzięki „ćwiczeniom”, czyli dzięki stawianiu sobie konkretnych, myślowych zadań.
1. Wymuszanie nowych skojarzeń
Praktyka wymuszonych skojarzeń wymaga najpierw rozważenia problemu, przed którym stoimy. Następnie można zastosować różne stymulanty: wejście na losową stronę Wikipedii, otworzenie książki na losowej stronie lub poproszenie współpracownika o podanie przypadkowego wyrazu. Teraz należy wrócić do wyzwania, przed którym stoi firma. Jakie potencjalne skojarzenia pojawiają się po połączeniu problemu z przypadkowym hasłem? Warto puścić wodze fantazji i wygenerować naprawdę dużo pomysłów.
2. Wejście w inne buty
Wyobraźcie sobie, że jesteście pracownikami jakiejś innej firmy – z Waszej branży lub wręcz przeciwnie. Jak oni rozwiązaliby Wasz problem? A jak rozwiązaliby problem Wasi Klienci?
Gdy tworzyłam standardy obsługi Pacjenta dla Klienta z rynku badań klinicznych, moja córka zaproponowała, abym wpisała taką zasadę: Jedna osoba zabawia dziecko, a druga pobiera mu krew. Nie wpisałam tego w proponowane standardy, bo uznałam, że to zbyt drogie rozwiązanie. Niedawno odwiedziłam rodzinę w USA i okazuje się, że opieka nad moim małym siostrzeńcem wygląda właśnie w taki sposób: specjalny animator (przebrany, z mnóstwem gadżetów) zabawia dziecko, a pielęgniarka pobiera krew. Połączenie cyrku i opieki medycznej. Czemu nie?
3. Tworzenie metafor
Wykorzystajcie pytanie „A co by było gdyby…” do poszukiwania nowych funkcji i korzyści z Waszych usług. Dzięki pytaniu „A co by było gdyby oglądanie TV było jak czytanie czasopisma?” TiVo zmieniło sposób oglądania TV: można było pominąć reklamy i zatrzymać TV w dowolnym momencie.
Pomocne pytania:
Co było, gdyby nasza firma była ogrodem botanicznym? Co by było gdybyśmy pozwolili pracować ludziom w swoim tempie? Co by było, gdyby do korzystania z naszych usług nie była potrzebna praktyka – byłyby dostępne dla laików?
4. Pudełko z osobliwościami
Zbieranie dziwnych i ciekawych rzeczy, odwiedzanie targów staroci czy niezwykłych miejsc pomaga budować skojarzenia. Nietypowe przedmioty uruchamiają również świeże myślenie. W globalnej firmie projektowej IDEO pełnoetatowi pracownicy zajmują się szukaniem nowych przedmiotów do firmowego TechPudła. Projektanci IDEO korzystają z tych przedmiotów podczas burz mózgów, a wszystko to po to, by porzucić swoje nawyki myślowe.
5. Metoda SCAMPER
Opracowana przez Aleksa Osborna (tego od burzy mózgów) i Boba Eberle prosta metoda na „wychodzenie z pudełka”. Odpowiedzi należy szukać w pytaniach układających się w akronim:
S (ang. Substitute) – Zastąp | Co możemy zastąpić? Jak możemy zastąpić? Czy istnieją substytuty Waszego pomysłu? Czym możemy zastąpić? Czy możemy zmienić kształt, kolor, materiał, nazwę? Wymienić zaangażowane osoby?
C (ang. Combine) – Połącz | Co możemy połączyć? Z czym możemy połączyć? Co należało by połączyć żeby zmaksymalizować liczbę użytkowników? Jakie talenty i zasoby można połączyć? Może nawiązać współpracę lub zaangażować inne osoby? Co się stanie jeśli połączycie ze sobą pomysły?
A (ang. Adapt) – Dostosuj | Czy w przeszłości istniały rzeczy/projekty podobne do tego, nad którym pracujemy? Co moglibyśmy skopiować? Kogo moglibyśmy naśladować? Komu chcielibyśmy dorównać? Jakie inne pomysły możemy wykorzystać?
M (ang. Magnify) – Powiększ | Co można powiększyć? Co należałoby podkreślić lub wzmocnić? Czy można coś zrobić dłuższe, szersze lub wyższe? Może zduplikować? Zwiększyć wartość?
P (ang. Put to Another Use) – Wykorzystaj do innych celów | Jak inaczej można coś wykorzystać? W jaki sposób można tego użyć? Czy mogą z tego korzystać osoby spoza grupy docelowej? Jak wykorzysta to dziecko lub osoba starsza?
E (ang. Eliminate) – Wyeliminuj | Jak można coś uprościć? Co możemy wyeliminować? Czego powinno być mniej? Może podzielić coś na mniejsze części/etapy? Co by się stało gdyby opuścić jakiś etap? Co nie jest potrzebne? Co można zmniejszyć?
R (ang. Reverse) – Odwróć | Czy można zmienić kolejność? Zastosować inny układ? Co można przełożyć? Zmienić negatywne na pozytywne? Odwrócić? Zastosować odbicie lustrzane? A może zrobić coś dokładnie przeciwnego do zamierzonego?
Kojarzenie jest podstawową umiejętnością innowatorów zidentyfikowaną przez autorów „DNA Innowatora”. Jest warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym, by pojawiły się przełomowe odkrycia. Po kolejne umiejętności zapraszam do następnych wpisów.
Maja
Photo by Sweet Ice Cream Photography on Unsplash